1. Διαβάστε προσεκτικά τον κατάλογο της δημοπρασίας
Πριν από μια δημοπρασία, ο κάθε οίκος δημιουργεί αναλυτικό κατάλογο που περιγράφει όλα τα αντικείμενα που πρόκειται να συμπεριληφθούν στη δημοπρασία. Εκπαιδευτείτε στην σωστή ανάγνωση αυτών των καταλόγων:
i. Αναφορικά με την πατρότητα ενός έργου, διαφορετικοί όροι χρησιμοποιούνται (συνήθως) δίπλα από το όνομα του καλλιτέχνη. Οι διατυπώσεις «αποδίδεται στον», «από το εργαστήριο του», «υπογεγραμμένο κάτω δεξιά», «φέρει υπογραφή κάτω δεξιά», όλες έχουν διαφορετική σημασία και είναι ουσιώδεις σχετικά με την αυθεντικότητα ενός έργου. Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε την ερμηνεία των διατυπώσεων αυτών διαβάζοντας το γλωσσάριο στο τέλος του καταλόγου.
ii. Η πιο σημαντική πληροφορία αναφορικά με την αυθεντικότητα ενός έργου πολλές φορές περιλαμβάνεται στο τμήμα έκθεσης του λαχνού (Lot Essay). Όπου υπάρχει εδραιωμένος ειδικός/ επιτροπή που μελετά το έργο του συγκεκριμένου καλλιτέχνη, οι μεγάλοι οίκοι δημοπρασιών δεν θα συμπεριλάβουν το έργο σε δημοπρασία χωρίς γραπτή βεβαίωση ότι το έργο είτε ήδη συμπεριλαμβάνεται ή πρόκειται να συμπεριληφθεί στον επερχόμενο catalogue raisonné. Η κρίσιμη αυτή πληροφορία συνήθως συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση του λαχνού. Φυσικά, η έλλειψη μιας τέτοιας πληροφορίας δεν σημαίνει ότι το έργο δεν είναι αυθεντικό. Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει κάποια αναγνωρισμένη επιτροπή για τον συγκεκριμένο καλλιτέχνη, ή υπήρχε και σταμάτησε να παρέχει τέτοιες βεβαιώσεις (π.χ. Warhol Foundation). Σε αυτή την περίπτωση, η αγορά έργων από τους ευυπόληπτους οίκους μειώνει σε κάποιο βαθμό τον κίνδυνο να αγοράσει κάποιος πλαστό, αλλά δεν τον εξαλείφει. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να ερευνήσετε την ύπαρξη αναγνωρισμένης επιτροπής για τον καλλιτέχνη και εάν δεν υπάρχει τέτοια, να αναζητήσετε ανεξάρτητη γνώμη αναφορικά με την πατρότητα του έργου.
iii. Δίπλα από κάθε αριθμό λαχνού, αναζητήστε τυχόν σύμβολα (κύκλους, ημικύκλια, τελείες, τετράγωνα κλπ.) τα οποία μπορεί να υποδεικνύουν εάν η πώληση του έργου υπόκειται σε ελάχιστη τιμή (reserve price), σε τυχόν εμπορικούς περιορισμούς, ή είναι εγγυημένη από τον οίκο δημοπρασιών ή κάποιον τρίτο (μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα (στα αγγλικά) για εγγυήσεις λαχνών εδώ).
2. Ερευνήστε το έργο.
i. Διαβάστε αναλυτικά τη βιβλιογραφία και το ιστορικό έκθεσης του έργου (εάν υπάρχουν) και είτε ζητήστε αντίγραφα της κάθε αναφοράς ή προσπαθείστε να βρείτε τα συγκεκριμένα βιβλία/ καταλόγους για να διασταυρώσετε τις πληροφορίες. Εάν το έργο για το οποίο ενδιαφέρεστε είναι μεγάλης αξίας, αναθέστε σε κάποιον ερευνητή (provenance researcher) να βρει όλα τα αρχεία σχετικά με το συγκεκριμένοo έργο.
ii. Η προέλευση και η αυθεντικότητα είναι δύο διαφορετικές έννοιες οι οποίες, όμως, συχνά πάνε χέρι-χέρι. Όσο πιο αναλυτική η προέλευση, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες το έργο να είναι αυθεντικό. Δεν είναι τυχαίο ότι μια δυνατή προέλευση αυξάνει την αξία του έργου. Δυστυχώς, στους καταλόγους δημοπρασίας ο πωλητής παραμένει ανώνυμος τις περισσότερες φορές. Για αυτό τον λόγο, καλή μελέτη της βιβλιογραφίας και του ιστορικού εκθέσεων μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με προηγούμενους ιδιοκτήτες.
3. Έκθεση Δημοπρασίας & Έκθεση Κατάστασης.
Η κατάσταση του έργου τη χρονική στιγμή της πώλησης και εάν έχει υποβληθεί στο παρελθόν σε αποκαταστάσεις/ συντηρήσεις αποτελούν κρίσιμες πληροφορίες για κάποιον που σκοπεύει να πλειοδοτήσει. Σίγουρα, το να δει κάποιος το έργο από κοντά θα δώσει αρκετές πληροφορίες, κατά προτίμηση με κάποιον συντηρητή που θα επιλέξετε εσείς. Ζητήστε από τον οίκο δημοπρασιών μια πρόσφατη έκθεση κατάστασης, εάν διαθέτει.
4. Άδειες Εξαγωγής, Ευρωπαϊκές Άδειες Εισαγωγής & άλλοι Εμπορικοί Περιορισμοί.
Ανάλογα με την τοποθεσία της δημοπρασίας και τους πολιτιστικούς νόμους της χώρας, ορισμένα έργα μπορεί να υπόκεινται σε άδειες εξαγωγής και περιορισμούς. Για παράδειγμα, πολιτιστικά αντικείμενα ορισμένης ηλικίας και αξίας ενδέχεται να θεωρηθούν σημαντικής πολιτιστικής αξίας και συνεπώς μπορεί να μην επιτραπεί η εξαγωγή τους. Ομοίως, εάν η δημοπρασία λαμβάνει χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και επιθυμείτε να εισάγετε το αντικείμενο σε κάποια χώρα της Ένωσης, μπορεί να απαιτείται άδεια εισαγωγής ή δήλωση εισαγωγέα (μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τον Κανονισμό σχετικά με την Είσοδο και την Εισαγωγή Πολιτιστικών Αγαθών εδώ). Μεγάλη ανατροπή αποτελεί η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου - του μεγαλύτερου κέντρου δημοπρασιών στην Ευρώπη, από την ΕΕ. Τέλος, ορισμένα αντικείμενα μπορεί να υπόκεινται σε διασυνοριακούς εμπορικούς περιορισμούς ή απαγορεύσεις (για παράδειγμα, αντικείμενα από ελεφαντόδοντο). Εάν ο τελικός προορισμός του έργου για το οποίο στοχεύετε να πλειοδοτήσετε είναι διαφορετικός από την χώρα της δημοπρασίας, βεβαιωθείτε ότι λάβατε νομική συμβουλή σχετικά με τυχόν διασυνοριακούς περιορισμούς.
5. Όροι και Προϋποθέσεις.
Στις τελευταίες σελίδες του καταλόγου, θα βρείτε αναλυτικούς όρους σε ψιλά γράμματα. Είναι απαραίτητο να είστε ενήμεροι για τους όρους αυτούς πριν πλειοδοτήσετε, δεδομένου ότι καθιστούν ένα δεσμευτικό συμβόλαιο όταν πέσει το σφυρί. Εάν το έργο κατακυρωθεί σε εσάς, αυτό το συμβόλαιο θα είναι δεσμευτικό μεταξύ υμών και του οίκου δημοπρασιών.
Σημαντικοί όροι περιλαμβάνουν τυχόν αποποίηση ευθύνης του δημοπράτη σε περίπτωση πλαστών, λανθασμένης απόδοσης κλπ., αλλά επίσης και διατυπώσεις σχετικά με αδυναμία πληρωμής, καταστροφή έργου, επιπλέον κόστη που βαραίνουν τον αγοραστή και ισχύοντες φόροι.
6. Πριν την Πλειοδοσία.
Πριν πλειοδοτήσετε, θα σας ζητηθεί να κάνετε εγγραφή δίνοντας κάποια στοιχεία σας στον οίκο δημοπρασιών. Εάν ο λαχνός για τον οποίο σκοπεύετε να πλειοδοτήσετε είναι μεγάλης αξίας, μπορεί να σας ζητηθεί να δείξετε πως διαθέτετε τους οικονομικούς πόρους να αγοράσετε το έργο. Σε περίπτωση που έχετε εξουσιοδοτήσει κάποιον τρίτο να πλειοδοτήσει εκ μέρους σας, βεβαιωθείτε ότι δεν συντρέχουν λόγοι σύγκρουσης συμφερόντων που μπορεί να σας ζημιώσουν.
Επίσης είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως οι οίκοι που διενεργούν δημοπρασίες εντός ΕΕ είναι υποχρεωμένοι να διεξάγουν δέουσα επιμέλεια ως προς τον πελάτη. Το ίδιο ισχύει και για το Ηνωμένο Βασίλειο. Συνεπώς, σε περίπτωση που ένας λαχνός κατακυρωθεί σε εσάς, θα πρέπει να δώσετε πλήρη στοιχεία της ταυτότητας σας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, της πηγής των κεφαλαίων σας πριν το έργο σας αποσταλεί. Σε περίπτωση που ένας λαχνός κατακυρωθεί σε όνομα νομικής οντότητας, θα πρέπει επιπλέον να δώσετε τα στοιχεία του πραγματικού δικαιούχου. Τέλος, εάν ενεργείτε ως ενδιάμεσος εκ μέρους του αγοραστή, θα πρέπει να δώσετε τα δικά σας πλήρη στοιχεία, αλλά και του πελάτη σας.
